Mijn zoon vindt zichzelf de beste gamer van Nederland. En als hij iets vaker zou mogen gamen, kan hij dat ook laten zien, zo zegt hij. Dan zou hij nummer 1 in Nederland staan. Tja, alleen die lastige ouders hè. Ze leggen restricties op aan ‘de schermtijd’ per dag. Zou mijn zoon werkelijk zo’n goede gamer zijn? Of is het pure zelfoverschatting?
17 apr. 2019
Zelfoverschatting is een gekend psychologisch fenomeen. Ook op het werk. En volgens veel psychologen is het zelfs goed om een positief zelfbeeld te hebben. Psychiater Bram Bakker zegt hierover: “Doordat we onszelf systematisch overschatten voelen we ons beter en doen we ook beter ons werk. Het helpt als je collega's het minder doen dan jij. Daardoor ga je zelf ook beter presteren en beter functioneren. Mensen die overtuigd van zichzelf zijn, zitten lekker in de wedstrijd en zijn daardoor ook productiever.” Hij haalt ook het fenomeen cognitieve dissonantiereductie aan. Volgens dit psychologische principe onthouden we alles wat we goed doen, en vergeten we wat we niet goed doen. Dan krijg je inderdaad een positief zelfbeeld, dat niet altijd realistisch is.
Maar hoeveel medewerkers overschatten zichzelf nu? Hoe wijdverbreid is deze zelfoverschatting? PiCompany deed daar onderzoek naar. Zij legde de 360 graden feedback van 40.000 medewerkers naast elkaar en constateerde dat 35 procent van de medewerkers (veel) te optimistisch is over de eigen competenties. Vertaalt naar de Nederlandse werkzame beroepsbevolking betekent dat dat zo’n drie miljoen medewerkers geen realistisch beeld hebben van hun eigen kunnen.
Overigens zijn hier nog wat nuances in aan te brengen. Slechts 6 procent van de medewerkers heeft écht een totaal ander beeld van het eigen functioneren dan collega’s, managers en klanten. Dat zijn overigens nog altijd een half miljoen werknemers in Nederland. Bij de overige 29 procent betreft het twee of meer aspecten van het functioneren die verkeerd - te optimistisch - worden ingeschat.
Dan is er nog de andere kant van de medaille: er zijn ook medewerkers die hun eigen competenties onderschatten. Per competentie betreft het zo’n tien procent van de werknemers die een te negatief beeld heeft van het eigen kunnen. Volgens collega’s laten deze onderschatters de betreffende competentie veel vaker zien dan deze medewerkers zelf inschatten. Er is sprake van een zogenaamde ‘verborgen kracht’.
Kortom, een zeker mate van zelfoverschatting is natuurlijk en kan zelfs het functioneren verbeteren. Echter, een totaal verkeerd beeld van het eigen functioneren is funest voor een organisatie. Die 500.000 Nederlandse werknemers die bij benadering geen realistisch beeld hebben van hun eigen functioneren maken het hun collega’s bijzonder lastig. Ze maken fouten, nemen teveel hooi op hun vork, pakken verkeerde projecten op. Collega’s zitten vervolgens met de brokken. Dus jezelf overschatten is geen probleem. Echter, zoals altijd geldt: doe het met mate.
Stel jouw vraag aan een van onze adviseurs. We helpen je graag verder!
Bel 088 448 70 00 of plan een adviesgesprek.