Beïnvloeden in het politieke krachtenveld

In deze blog delen we onze ervaring over hoe je jouw opdrachtgever hierbij kunt helpen. We beschrijven drie stappen:

1. In beeld brengen van het krachtenveld
2. Analyseren
3. Actie

Stap 1. In beeld brengen van het krachtenveld

Bij het in beeld brengen van het krachtenveld helpt het om het veld te tekenen of fysiek in beeld te brengen met figuren (dat kunnen bijvoorbeeld kopjes zijn, pionnen of stiften). Vaak werkt het goed om het vraagstuk, een project, een team in het midden van het veld neer te zetten. Daaromheen komen de belangrijkste spelers. Die staan op een bepaalde afstand van het centrum. Hoever verder weg, hoe minder betrokken een speler is. Daarnaast kun je aangeven in welke richting hun aandacht gaat. Is die gericht op het project/vraagstuk of op belangrijker zaken? Verder kun je met lijnen de relatie tussen de spelers aangeven. Dat kan er in eenvoudige vorm zo uit zien:

​

​

​

In de figuur is “1” het project, de vraag. 2 tot en met 7 zijn de personen die een rol spelen in het krachtenveld. Zij hebben een bepaald belang en beïnvloeden op basis hiervan mensen in het veld.

Als adviseur kun je de volgende vragen stellen aan de opdrachtgever om het krachtenveld in beeld te brengen:

• Wie zijn de mensen die een rol spelen in dit vraagstuk?
• Wat is hun plek in het veld ten opzichte van het centrale onderwerp (het project, jezelf,…)
• Wat is hun betrokkenheid (afstand tot het centrum en de andere spelers)
• Wat is hun richting? In welke richting gaat hun aandacht?
• Wat is hun belang?
• Waar sta jij zelf?
• Zijn er nog andere spelers die invloed hebben in dit veld? Het is goed om breed beeld te hebben. Daarna is het de kunst te focussen op die spelers die de kern vormen bij het vraagstuk.
• Wat is jouw vraag?

Vaak levert dit overzicht inzicht op. Vanuit de helicopterview, vanuit de positie van een waarnemer, komt de opdrachtgever losser van zijn persoon en persoonlijke zienswijze en krijgt oog voor het bredere krachtenveld. Met dit beeld voor ogen is het tijd voor stap 2.

Stap 2. Analyseren politieke krachtenveld

Met analyseren bedoel ik het kijken naar patronen in het krachtenveld, om daarvan te leren. Bij het analyseren van het krachtenveld kunnen de volgende vragen aan de opdrachtgever nuttig zijn:

• Hoe ervaar jij zelf de situatie?
• Als je deze opstelling ziet, wat roept dat bij je op? Wat denk je? Wat valt je op?
• Wat is jouw vraag nu je het krachtenveld zo overziet?

En, vanuit wat jou als adviseur opvalt:

• Kun je me meer vertellen over persoon x?
• Het valt me op dat….hoe ervaar jij dat?
• Hoe is je relatie met persoon x?
• Hoe is de relatie tussen persoon x en persoon y?

Patronen

Richt je aandacht op het patroon, het systeem en even niet op de inhoud. Wat valt je op aan wat je ziet? Hieronder een aantal patronen als voorbeeld:

• De opdrachtgever staat alleen (andere spelers staan op afstand en hebben geen aandacht voor het vraagstuk)
• Het is ergens heel druk (veel spelers staan dicht op elkaar)
• Je ziet chaos (vaak ervaart de opdrachtgever de situatie dan ook als chaotisch)
• Er is een grote afstand tussen de inbrenger en een belangrijke belanghebbende (leidinggevende, opdrachtgever, directeur, gebruikers/klanten/afnemers)
• Het project staat alleen, er staat niemand in de buurt
• De uiteindelijke opdrachtgever staat ver weg en is met zijn of haar aandacht elders
• Er is een blokkade tussen twee spelers, ze zien elkaar niet of er staan teveel mensen tussen.
• Het kleur – of materiaalgebruik in de opstelling van het krachtenveld kan iets vertellen, vraag daar gerust naar.

Ah ha!

Uit deze analyse vloeit een beter beeld voort over wat er aan de hand is, wat er speelt, waar de kern van het probleem zit. Pakt één van de hoofdrolspeler zijn rol niet, is iemand op een bepaalde plek steeds de dupe? Op welk niveau, bij welke spelers, is er actie nodig? Soms ontstaat het inzicht dat een probleem tussen twee mensen of tussen twee teams, zijn oorsprong vindt in een probleem in de relatie tussen twee mensen op een andere plek in de organisatie.

Stap 3. Actie

Nu er meer helderheid is over waar een knelpunt zit, is het tijd om te kijken hoe daar ruimte/beweging in te krijgen. Het is van belang om te kijken naar wat de opdrachtgever zelf kan doen. Wat ligt binnen zijn of haar “cirkel van invloed”?

Vragen die je daarbij kunnen helpen:

• Welke beweging is nodig?
• Wat wil je tegen persoon x zeggen?
• Wat zou je willen doen?
• Wat ga je doe?
• Wie of wat heb je nodig?
• Wat zou jou daarbij helpen?
• Wat belemmert je?
• Wat zou jou meer ruimte geven?

De actie kan de vorm hebben van een gesprek met iemand, iemand aanspreken of om hulp vragen. Het kan ook zo zijn dat de opdrachtgever zelf ander gedrag gaat vertonen in zijn of haar rol. Bijvoorbeeld door meer los te laten, verantwoordelijkheid aan anderen geven, met een andere mindset in de situatie gaan staan. Alleen al een andere houding kan veel teweeg brengen. Actie kan dus naar buiten maar ook naar binnen gericht zijn.​

Samengevat

Je kunt een opdrachtgever helpen om invloed uit te oefenen in het krachtenveld van belangen. Dat kan door eerst het veld in beeld te brengen. Wie zijn de spelers en wat zijn hun belangen? Daarna analyseer je samen het krachtenveld. Het loont om hier afstand te nemen van de inhoud en te kijken naar het patroon dat zichtbaar wordt. Zo ontstaat inzicht en komen acties in beeld voor de opdrachtgever om effectief te gaan beïnvloeden.

Wil je oefenen met het in beeld brengen van krachtenvelden en sparren met collega adviseurs? Wil je effectiever zijn in het beïnvloeden van anderen? Kijk gerust naar onze trainingen en schrijf je in. Bijvoorbeeld de trainingen:

Adviesvaardigheden voor adviseurs

Effectief beïnvloeden

Communicatieve vaardigheden

Gesprekstechnieken

Of neem contact met ons op voor een maatwerktraining via 088 - 448 72 10.