Executive Insights: duidelijke focus hebben, samen oplossingen zoeken

De COVID-19 pandemie heeft zich in razend tempo ontwikkeld van een gezondheidscrisis tot een sociale crisis en zoals het er nu naar uit ziet een economische recessie. Van leiders en bestuurders van bedrijven en organisaties wordt op juist dit moment het uiterste gevraagd, ze nemen beslissingen en maken keuzes die ze tot een maand geleden zich nauwelijks konden voorstellen. GITP Executive Expertise maakt een rondje langs bestuurders.

09 jun. 2020

Naam: Daphne Bergman

Functie: Burgemeester Gemeente Beuningen

Hoe omschrijft u uw huidige gemoedstoestand?

Het gaat op zich goed met me, hoewel ik wel merk dat ik langzamerhand vermoeid begin te raken. Je staat als Burgemeester voortdurend ‘aan’ en je moet toch echt af en toe ontladen.

De crisis duurt langer dan een “normale” grip 4 crisis. En het is en crisis waarbij we van heldere afspraken, nu langzaamaan in ‘grijze gebieden’ komen. Het is schipperen tussen wat de minister president zegt, wat direct overgenomen wordt door de inwoners en die daar heel creatief hun eigen openingen bij zoeken. Maar er zijn natuurlijk nog veel meer regels vanuit de Rijksoverheid waar wij vorm aan moeten geven. De praktijk kan wat weerbarstiger zijn. Dus hoe hou je nu 1 lijn met de Rijksoverheid vast. Den Haag zet de grote lijnen uit. Wij staan direct tussen de inwoners.

Wat is de moeilijkste beslissing geweest in de afgelopen weken?

Het moeilijkste maak ik mee in contact met de inwoners. Familieleden die geen afscheid kunnen nemen van dierbaren. We hebben nu zulke vergaande maatregelen genomen...die impact is enorm op de mensen. Niet meer dan 30 personen bij een uitvaart? Die noodverordening is hard en als Burgemeester heb je een voorbeeldrol te vervullen. Tegelijkertijd heb ik ook een Burgermoeder-rol. Als burgermoeder wil je er zijn voor je inwoners. Dus binnen de grenzen van het toelaatbare zoeken we wat mogelijk is en regelen we bijvoorbeeld wel dat er bij een uitvaart een erehaag gevormd kan worden.

Heeft u iets in uzelf ontdekt waarvan u niet wist dat u het in zich had?

Als je eenmaal 56 bent weet je ondertussen wel wat je kan en wil. Ik ken mezelf. Ik weet dat ik dit kan en ook kan volhouden. Ik ben van nature een optimistisch mens. Mijn vertrouwen in de mensheid wordt in deze tijd wel bevestigd.

Vindt u zichzelf een goede crisismanager?

Dat moet je natuurlijk aan anderen vragen... Ja, het lukt me aardig. De vraag is hoe lang houden wij: burgemeester, wethouders en de werkorganisatie, het werken als een crisisorganisatie vol. Het gewone werk moet ook doorgaan met dezelfde mensen. Voor mij is het belangrijk dat ik zelf mijn sparringpartners en tegenspraak organiseer. We hebben nu met collega Burgemeesters na afloop van het wekelijks regionaal beleidsteam van de veiligheidsregio een moment om elkaar te toetsen, stoom af te blazen en naar elkaar te luisteren. Dat helpt.

Welke van uw eigenschappen kunt u nu het beste gebruiken?

Beslissingen nemen, de rust en het overzicht bewaren en natuurlijk een goed humeur! Een goed humeur is erg belangrijk vind ik, zeker nu. Ik zie de belasting van de mensen in de gemeentelijke organisatie. Ik heb aandacht voor ze, probeer de mensen zoveel mogelijk te spreken en een hart onder de riem te steken.

Het is vermoeiend om veel contact te hebben via telefoon en scherm. En ik merk dat een telefoontje soms niet genoeg is. Dan mis je het echte contact met mensen. En het nabij mensen zijn is belangrijk als burgemeester.

Als Burgemeester heb je verschillende rollen te vervullen. Een belangrijke taak is natuurlijk openbare orde en handhaving. In de rol van Burgermoeder ben je voor troost en aandacht, en om betekenis te geven aan gebeurtenissen in het leven van de inwoners. Dat is een belangrijke rol als burgermoeder.

Wie of wat zijn/is uw anker(s) in uw professionele leven

Contact met elkaar is sowieso het belangrijkste. Ik streef naar een open organisatie waarin we elkaar kunnen vinden voor de goede gesprekken. Voor een burgemeester zijn de gemeentesecretaris en griffier belangrijke ankers en klankbordpartners. Als burgemeester moet je het gesprek wel meer opzoeken in je professionele omgeving. In mijn vorige rol als wethouder was het wat makkelijker.

Wat heeft u de afgelopen weken het meest verbaasd?

Ik heb me verbaasd in positieve zin hoe vlot de samenleving dit allemaal heeft opgepakt. Hier hebben we het over ‘Noaberschap’ er voor elkaar zijn, elkaar steun geven. Die positieve houding en er iets van maken. Ik vraag me wel af of en hoe we dit kunnen vasthouden als de crisis voortduurt. Dat wordt nog wel een uitdaging. Ik kan me ook voorstellen dat er scherpere tegenstellingen komen in de maatschappij.

Iets anders dat me in positieve zin heeft verbaasd is dat we als eigenwijze Nederlanders nu wel allemaal wel netjes op 1 lijn lopen.

Waar haalt u in een tijd als deze uw inspiratie en/of energie vandaan?

Energie geeft me dat we met z’n allen een duidelijke focus hebben en dit samen oplossen. Er is opeens zoveel mogelijk. Als je me een jaar geleden had gezegd dat we nu allemaal digitaal zouden vergaderen had ik je niet geloofd. Daar zouden heel veel inspraakrondes en vergaderingen aan vooraf zijn gegaan. Dat was werkelijk ondenkbaar. En nu is het in een sneltreinvaart geregeld!

Ik krijg ook energie om even helemaal thuis te zijn. Maar in deze tijd is het best moeilijk om echt even afstand te nemen.

Is er iets dat u zelf of uw organisatie wezenlijk anders gaat doen als deze crisis bezworen is?

Tja, na de bankencrisis zouden we het ook anders gaan doen…maar helaas. Dus ik moet het nog zien. We krijgen nog een recessie om onze oren.

Ik zie tot nu toe een samenleving die veel voor elkaar over heeft. Ik hoop wel dat wat we nu ervaren een enorme aansporing kan zijn om de publieke diensten weer het respect en de aandacht te geven die ze verdienen.

En dit is natuurlijk wel het moment om door te pakken met het verduurzamen van onze samenleving. Meer vergroening. Minder verplaatsingen. Het is mogelijk!

Wat geeft u uw team en medewerkers mee?

Ik geef geen peptalks. Ik benadruk dat we met elkaar de goede dingen blijven doen. Door middel van openheid, elkaar aanspreken en reflectie. Hou dat vast. Hier moeten en zullen we tijd voor inbouwen. Minder gejaag, meer naar elkaar omkijken.

Als u uw ogen sluit en u ziet de toekomst wat ziet u dan?

Ik hoop niet op het sombere scenario dat we nog 2 jaar lang de 1,5 meter samenleving moeten volhouden. Ik hoop dat we een meer ontspannen samenleving zullen hebben, waarin we ook alert en waakzaam zullen zijn. Op elkaar, de samenleving en onze omgeving.