Starten met zelfsturing

Zelfsturing is geen blauwdruk die je van de een op de andere dag invoert. Het is een groeiproces dat voortdurend gestimuleerd en gefaciliteerd, maar ook onderhouden en geborgd moet worden. Mee kunnen in de continue complexer wordende taken, vraagt van elke werknemer en leidinggevende – met de directie en HR voorop - voortdurend zelfsturing te bevorderen. Als de overgang naar zelfsturing groot is, kan invoering jaren duren.

De belangrijkste startvoorwaarden voor zelfsturing zijn:

• De juiste motivatie: kostenbesparing is bijvangst
• Actieve steun van het hoger management en directie
• Draagvlak: een cultuur waarin zelfsturing gedijt
• Vertrouwen in medewerkers: zelfsturing gaat uit van het goede van de mens
• Een stapsgewijze invoering: rekening houden met wat medewerkers aankunnen

Ondersteuning van een stapsgewijze invoering

Voor een stapsgewijze invoering van zelfsturing zijn procesbegeleiding en opleiding, training en coaching van medewerkers, teams en leidinggevenden onontbeerlijk. Daarnaast zijn ontbureaucratisering en deregulering het devies. Dit zijn taken die de HR-afdeling voor haar rekening kan nemen.

De 11 aandachtspunten voor HR op een rij:

1. Begeleiding van conferenties en bijeenkomsten over visie op en inhoud van zelfsturing.
2. Optreden als teamcoach, bijvoorbeeld bij het oplossen van conflicten.
3. Overstap van aanbodgericht naar vraaggericht werken.
4. Afschaffing van regels die niet bijdragen aan de operatie.
5. Vervanging van strakke functieomschrijvingen door ruim geformuleerde rollen, met globale in plaats van gedetailleerd omschreven competenties.
6. Afschaffing van centrale procedures voor ziekmelding, vakantieplanning, opleidingen et cetera; teams kunnen hiervoor hun eigen werkwijze inrichten.
7. Inrichting van een basiskader voor arbeidsvoorwaarden; ook hier geldt zoveel mogelijk flexibiliteit voor teams.
8. Afstemming van beoordeling en beloning op de teamprestatie; geen individuele targets, maar teamtargets.
9. Beoordelingssysteem met alle ruimte voor collegiale ‘peer-to-peer’-beoordeling. Dit kan in groepsgesprekken, al dan niet ondersteund met een vorm van 360 graden feedback. HR-professionals kunnen hierbij als procesbegeleider optreden.
10. Selectie van nieuwe medewerkers zoveel mogelijk onderbrengen bij de teams. HR voegt alleen deskundigheid toe op het gebied van de selectiegesprekken. Uiteraard wordt bij de instroom van nieuwe collega’s vooral gelet op het vermogen tot zelfsturing.
11. En tot slot: invoering van zelfsturing op de HR-afdeling zelf.